About Peace, chickpeas and Lebanese wine - deel 2

“Château” What’s in the name?

In grote lijnen kan ik de wijncultuur in Libanon het best vergelijken met ons eigen Belgen landje. Ik verklaar mij nader… Al die recente wijndomeinen net zoals onze opkomende wijnbouwers zich laten inspireren door hun favoriete wijnregio’s en bij gevolg de daar aangeplante druivenvariëteiten over nemen. Bij ons zijn dat gelukkig voornamelijk noordelijke regio’s uit Frankrijk, Duitsland en Luxemburg, bij hen zijn dat de zuid Franse wijnregio’s daar Frankrijk tot einde jaren veertig Libanon koloniseerde en bij gevolg zijn stempel heeft nagelaten in de wijnbouw. Het grootste bewijs dat ze zich spiegelen aan Bordeaux is dat zo goed als elk wijndomein, hoe kleinschalig ook, zichzelf heeft veredeld met het prestigieuze voorwoord “Château”. Ook de topwijn van elk producent krijgt per definitie de naam “Cuvée Château” mee zoals de “Château” cuvée van ‘Aurora vin de montagne’. Waarom een superschattige boutique winery van een dubbele garage groot een cuvée “Château” gaat noemen gaat mijn petje te boven maar wie ben ik om daarover te oordelen. Waar ik wel mijn mening durf over uit te drukken is dat deze welbepaalde wijn uitzonderlijk geslaagd is. Een Bordeaux-blend waar ongetwijfeld ¾ van de Bordeaux wijnproducenten enkel maar jaloers kan om zijn. De volledige 2.5 ha wijngaard van deze cuvée kijkt uit over de pracht van het noord Libanese Batroun gebergte. We proeven de 2004 en deze heeft een hart van een topsporter. Een wijn dat perfect in balans zit tussen het gebruikte hout en de materie die er tegenover staat, de zuren en de ingetogen tannine. Een bewaarwijn van wereldklasse! Allee hup…de naam “Château” meer dan waardig, waar zeik ik eigenlijk over! Ook de rosé op basis van Cabernet-franc behoort ongetwijfeld tot de beste van Libanon en de witte unoaked Chardonnay verdient een vermelding in deze tekst. Eindelijk nog eens een Chardonnay in zijn blootje zonder maquillage van houtopvoeding. De dochter des huizes, een locale schoonheid die luistert naar de naam Andy, mocht op stage in het Franse Bourgogne. Haar ervaring weekte een liefde voor de Pinot noir druif los waardoor ze enkele jaren geleden er een klein perceel mee aanplantte als experiment. Wij hadden het geluk de allereerste wijn te mogen proeven van de nog steeds jeugdige wijngaard. Geen twijfel mogelijk! Dit is duidelijk een terroir voor Pinot noir alsof het altijd al zo had moeten zijn. Ik wist het al toen we de laatste bocht namen voor we aankwamen en ik daar oude olijfbomen zag staan in witte brokkelige aarde wat duidt op de aanwezigheid van kalksteen. Deze Pinot is eentje om stil van te worden…en alle verdere bewoording lijkt me overbodig.

Hilarisch genoeg zijn er succesvolle wijndomeinen die toch al een centje wisten te verdienen en dan met dat geld zich uiteindelijk een echt kasteel laten metsen, weliswaar in een betonnen structuur met PVC ramen er in maar goed…de naam begint dan toch te kloppen met de werkelijkheid.

“Choucroute” à la Libanaise

Ook in de gastronomie zijn er naast de fantastische Libanese keuken met heerlijke hommos en taboulleh her en der Franse invloeden. Zo werden we getrakteerd op choucroute tijdens ons bezoek bij Château Khoury. De oenoloog en zoon des huizes, Jean-Paul Khoury die in de Elzas oenologie studeerde, heeft een Libanese vader maar een Alsacienne als mama. Zijn roots hebben hem dus geïnspireerd Riesling en Gewürztraminer aan te planten wat uiteindelijk na het proeven van zijn wijnen absoluut geen verkeerde keuze bleek te zijn. Hij maakt zelfs een extreem aromatische en welgeslaagde Libanese versie Edelzwicker op basis van Pinot gris, Riesling, Gewürtz en chardonnay. Dat ik in de Bekaa vallei op een steenworp van de Syrische grens, waar moslimextremisten een oorlog uitvechten ging schweinerei voorgeschoteld krijgen terwijl er aan tafel hoofdzakelijk Arabisch werd gesproken, had ik mijn meest fantasierijke dromen niet kunnen verzinnen maar het was wel realiteit, weliswaar waren we te gast bij Christelijke Arabieren die varkensvlees eten zoals bij ons. Dat Château Khoury witte wijndruiven had wist ik überhaupt zelfs niet voor ik hier kwam. De rode wijnen van dit domein overtuigde mij reeds voor mijn komst. De jongste telg van het gamma “St. Thérèse” op basis van 80% Caladoc (kruising tussen Malbec en Grenache) en 20% Pinot noir is van een vlottere eigenwijze stijl met een lichte tannine structuur. Sappig met een puntig zuurtje en florale aroma’s. De “Symphonie” is dan weer de referentie naar de Franse invloed. Intens zwart fruit onder smaakinvloed van een duidelijke vatlagering. Een geconcentreerde materie met heel wat licht uitdrogende tannine.

De top-cuvée van Khoury “Pérseïdes” een bordeaux-blend, we proeven jaargang 2005. In de kleur geeft de wijn geen suggereerbaar symptoom van ouderdom. In de neus daarentegen ontwikkeld hij een nobele haast medicinale kruidigheid. Ergens doet hij mij denken aan Fernet-Branca en eucalyptusstruiken. In de mond zijn de tannine fluweel en de persistentie als een operagezang. A real storybook!!

Last van Parker-itis

Wat de rode wijnen betreft zijn de Libanezen zeker in 80% van de gevallen geïnspireerd door de wijnen uit Bordeaux op basis van de “usual suspects” de gebroeders Cabernet-franc en -sauvignon en hun handlanger Merlot alhoewel er vaak ook een weinig Syrah in de assemblage verdwaald geraakt. De Bordelaise invloed is zo sterk dat rode wijn maken zonder eikgebruik in welke vorm dan ook haast als NOT DONE kan beschouwd worden. Ze gebruiken het type barrique Bordelaise van 225 l. inhoud. Meestal is de proportie 1/3 nieuwe eik en 2/3 herbruikte vaten. Sommige wijnbouwers gaan zelfs ieder jaar voor 100% nieuwe eiken vaten wat niet alleen een fortuin kost aan de wijnbouwer maar ook aan moeder natuur. Eén nieuwe barrique kost in Frankrijk al gauw achthonderd Euro. In Libanon verdubbeld het bedrag daar deze zware lompgewichten ook nog eens vervoerd moeten worden en dan vraagt een mens zich af waarom de Libanese wijnen toch wel relatief prijzig zijn. Niet dat deze investeringen altijd resulteren in een misgeslagen bal. Er zijn echt wel bepaalde rode wijnen die verdomd lekker zijn en waar het gebruikte hout helemaal verweven zit in de stevige materie van de wijnen. Minder geslaagde versies smaken naar een thee van houten planken maar geloof me, dat kan in Bordeaux ook soms het geval zijn. Eikgelagerde bodybuilders zijn nochtans de dag van vandaag absoluut niet meer gegeerd in het jonge wijnconsumenten gedrag. Lichtvoetige natuurlijke doordrinkers daarentegen zijn aan een niet meer weg te denken opmars bezig in het dandy wijndrinkers landschap. Een wijnbouwer vroeg me zelfs nadat hij had toegegeven dat hij houtschilfers aan zijn instap rode toevoegde, “wat wil je dat ik aan mijn wijnen verander? Ik heb genoeg ervaring om te maken wat jullie willen” Lauter toevallig luister ik terwijl ik deze tekst schrijf naar een radio-uitzending ter herdenking van het 1 jarig geleden overlijden van ’s werelds grootste artiest van de laatste dertig jaar David Bowie. In een interview met onze Ozark Henry, wiens eerste plaat blijkbaar werd geprezen door de ster ergens eind jaren negentig en sinds dien als een persoonlijke vriend kon beschouwd worden, gaf Bowie Piet ooit de gouden raad “maak muziek om je artistieke voldoening te sussen en niet voor wat je publiek graag zou willen dat je maakt, pas dan, als je publiek je volgt, kan je genieten van een ongekend succes!” en paradoxaal is dat precies de raad dat ik, als het mij word gepermitteerd, graag zou willen meegeven aan de Libanese wijnbouwers. Maak wijnen waar jullie in geloven met een eigen identiteit in plaats van een bepaald, met uitsterven bedreigd, publiek te paaien want ja…er is een groot potentieel in de Libanese wijnbouw en alle aspecten om topwijnen te maken.

Hoog in de bergen

Een van de grootste troeven is de hoogteligging wat resulteert in koelere klimaatzones volgens topografie waar soms het verschil tussen dag en nacht temperatuur met maar liefst 15 tot 20 graden kan verschillen. De meeste wijngaarden zijn er aangeplant tussen de 400 en de 1700 m. boven zeespiegel. Koeler betekent niet alleen minder suiker en bij gevolg ook minder alcohol maar ook hogere zuren en fraîcheur in de wijnen!

Zo wisten de witte wijnen van de Batroun Mountains winery mij te ontroeren. De terraswijngaarden van de familie Hark liggen hoog in de bergen in een gebied dat enkel met een 4X4 te bereiken valt. Hun Chardonnay zonder houtlagering is alles behalve herkenbaar voor het druivenras maar van een zelden geziene zuiverheid. Moest ik hem blind proeven zou mijn enige vergelijking de Petite Arvine druif uit de Zwitserse Valais oproepen. Krokant frisse rabarber en kruisbessen prikkelen het palet. De “7” op basis van zeven witte druiven smaakt iets ronder en exotischer met aroma’s van citrus, mango en groene peper maar de absolute topper van het huis, de maestro van het theater, is de Riesling! Er zijn zo van die wijnen die een spontane emotie losweken, een moment van ongecontroleerde ontroering door zijn grootsheid, en dat was het geval! Zelden heb ik in mijn carrière een dergelijke Riesling geproefd. Mijn enthousiasme heeft zelfs …..,de wijnbouwer, gemotiveerd een verticale Riesling proeverij te houden in ons bijzijn. We hebben uiteraard niet geprotesteerd en constateerde dat ouderdom hem enkel nog complexer maakt. De aankomende jonge en onafgewerkte 2016 dat we rechtstreeks van de tankers mochten proeven, is de enige die al zijn voorgangers nog zou kunnen voorbij steken in de tijd. Simpelweg grote klasse!!

Een andere troef van Libanon zijn de arme terroir die variëren tussen granietachtige ondergronden, lijsteen, kalkhoudende mergel en zandgronden. Bovendien is er iets magistraals wat men niet van alle landen in het Midden-Oosten kan zeggen en dat is water. Niet dat het met een gemiddelde van 300 zonnedagen per jaar er vaak regent maar toch is de aanwezigheid van voldoende water in de grond een onmisbare factor voor gezonde wijnbouw zonder irrigatie.

Lebanon betekent yoghurt in een oud gesproken taal en die naam komt niet van de vele herders of de melk van de dieren maar omdat de vele besneeuwde bergketens die Libanon rijk is er tijdens de wintermaanden het land doen uitzien als bedekt met een roomtapijt. Sneeuw staat synoniem voor smeltwater, wat onmisbaar is in een wijnkelder dat werd gebouwd op een rots waar geen aanvoer is van stromend leidingwater. Wijn maken gaat nu eenmaal gepaard met een grote waterconsumptie.